Aranżacja ogrodu deszczowego krok po kroku – to proste!

Ogrody deszczowe mają wiele zalet. Oczyszczają wodę i pomagają przywrócić jej prawidłowy obieg wody w przyrodzie, do tego zwiększają wilgotność powietrza i korzystnie wpływają na mikroklimat oraz nasze zdrowie. W upalne letnie dni docenimy je za to, że obniżą temperaturę otoczenia i będą służyć jako rezerwuar wody dla rosnących w naszych ogrodach roślin, co pozwoli nam oszczędzić czas i pieniądze na podlewanie. Więcej powodów, dla których warto założyć ogród deszczowy, znajdziesz tutaj. Tymczasem weźmy się do pracy i…

…zróbmy sobie ogród!

Osoby, które nie przepadają za godzinami spędzonymi na wertowaniu specjalistycznych poradników i pism ogrodniczych lub nie maja zbyt wiele czasu z pewnością ucieszy informacja, że zaprojektowanie i wykonanie ogrodu deszczowego nie jest zadaniem szczególnie skomplikowanym, a jego użytkowanie praktycznie nie wymaga zaangażowania. Pomimo to, zanim rzucimy się w wir pracy w ogrodzie, warto poczynić niewielkie przygotowania:

Obliczmy optymalną powierzchnie ogrodu

Podstawową funkcją ogrodu deszczowego jest gromadzenie wody opadowej. Dlatego, by poznać jego optymalną wielkość musimy wiedzieć ile wody ma przyjąć. Jak to obliczyć? W przydomowych ogrodach deszczowych większość wody opadowej pochodzi z dachów. W pierwszej kolejności zliczmy więc powierzchnie dachu. Wielkość ogrodu powinna wynosić ok. 2% tej powierzchni i tak np. 50 m2 dachu to 1m2 terenu, który powinniśmy przeznaczyć pod nasz ogród.

Sprawdźmy rodzaj podłoża.

W przypadku podłoża pomocne mogą się okazać badania gruntowe wykonywane przed rozpoczęciem każdej inwestycji. Jeżeli ich nie mamy rodzaj gruntu pomoże określić architekt krajobrazu, geolog lub projektant sanitarny. Dzięki tej wiedzy ustalimy jaki typ ogrodu deszczowego możemy zbudować na naszym terenie. Do wyboru mamy trzy możliwości: ogród „mokry”, ogród „suchy, oraz ogród w pojemniku.

Podłoże nieprzepuszczalne lub słabo przepuszczalne:

Ogród deszczowy „mokry”

Charakterystyczną cechą ogrodu „mokrego” jest szczelne dno (wyłożone materiałem uszczelniającym np. folią PCW) – to znaczy, że woda, która się w nim zbierze nie wsiąka w grunt. Dlatego elementem, o którym musimy koniecznie pamiętać jest tzw. przelew awaryjny, który umożliwia odprowadzenie nadmiaru zgromadzonej wody do kanalizacji. Zapobiegnie to przepełnieniu. Zaletą tego typu ogrodu jest możliwość usytuowania go blisko budynku. Odległość ogrodu od ścian budynków zależy od głębokości fundamentów (minimalna odległość wynosi 30 cm przy usadowieniu fundamentów na minimum 65 cm).

Ogród deszczowy w pojemniku

Zdecydujmy się na to rozwiązanie jeśli nasz przydomowy ogród nie należy do największych. Znalezienie miejsca na niewielki pojemnik często jest możliwe nawet na wcześniej zaaranżowanej przestrzeni. Bez przeszkód można go też ustawić na kamiennych kaflach czy wybetonowanej ścieżce. Mimo niewielkich rozmiarów, ogrody deszczowe w pojemnikach osiągają funkcję retencyjną podobną do tej, którą mają ogrody w gruncie! Ogród umieszczamy pod odpowiednio dopasowanym na wysokość wylotem rynny, jednak nie bliżej niż 30 cm od ściany budynku. Tak jak w przypadku ogrodu „mokrego” musimy zapewnić odpływ nadmiaru zgromadzonej wody np. do studni chłonnej lub studzienki kanalizacyjnej.

Podłoże przepuszczalne:

Ogród deszczowy „suchy”

Jeśli po deszczu woda na naszej działce w krótkim czasie wsiąka w podłoże to dobrym rozwiązaniem będzie „suchy” (infiltracyjny) ogród deszczowy. Na aranżacje wybierzmy miejsce oddalone co najmniej 5 m od ścian pobliskich budynków. To zabezpieczy fundamenty przed zawilgoceniem. Ponieważ woda sprawnie wsiąka w podłoże, „suche” ogrody deszczowe przeważnie nie wymagają instalowania rur drenujących i wykonania przelewu awaryjnego.
Typ ogrodu będzie miał również wpływ na dobór roślinności oraz rodzaj prac, które musimy wykonać.

Przygotujmy niezbędne materiały

Ogród deszczowy wymagać będzie od nas ułożenia kilku warstw złożonych z ziemi i kruszywa, które powinniśmy przygotować odpowiedni wcześniej. Do stworzenia warstw przydadzą nam się:

żwir płukany (2-8mm średnicy) - warstwa drenująca (grubości 20 cm):
płukany piasek - warstwa filtracyjna (grubości 10 cm):
żyzna ziemia (ziemia ogrodnicza wymieszana z piaskiem w stosunku 1:3 - jedna część ziemi\3 części piasku) - warstwa wegetacyjna ( 30-40 cm grubości):
płaskie, duże kamienie i\lub płukany żwiru (do 16 mm średnicy) - warstwa przeciwerozyjna (3-6 cm grubości):

Do wykonania ogrodu ze szczelnym dnem (ogród „mokry” i „w pojemniku”) potrzebne będą dodatkowo: folia PCW, taśma PCW, rury (o średnicy 90 mm), przykrywka, łączniki i ażurowa kratka. Jeśli będziemy aranżować ogród w pojemniku przygotujmy dodatkowo wybrany pojemnik (np. skrzynie lub donice). Pojemnik powinien mieć wysokość 1m i wytrzymać napór ziemi. Kolor i materiał, z którego jest wykonany, zależy wyłącznie od naszych upodobań podobnie jak kształt. Nie sprawdzą się jedynie jedynie długie i wąskie pojemniki.

Wybieramy rośliny.

Do ogrodu deszczowego wybieramy rodzime, najlepiej wieloletnie gatunki, które występują naturalnie na terenach przybrzeżnych rzek, jezior i stawów a także terenach bagiennych. Rośliny hydrofitowe, bo o nich mowa, są odporne na okresowe zalewania oraz suszę a ich kłącza i korzenie przechwytują i rozkładają szkodliwe substancje. Zaleca się, by stanowiły ok. 70% wszystkich roślin rosnących w naszym ogrodzie deszczowym a minimalnie 50%. Do ogrodów deszczowych polecamy: krwawnicę pospolitą, kozłeka lekarskiego, knieć błotną, tojeść rozesłaną, turzyce leśną, tojeść kropkowaną, żywokost lekarski, bodziszka żałobnego oraz mięte wodną.

Ogrody deszczowe kojarzą się z niskimi nasadzeniami i trawiastą roślinnością. Jeśli jesteśmy właścicielami ogrodu o większej powierzchni nic nie stoi na przeszkodzie by, zasadzić na niej drzewa i krzewy. Podobnie jak w przypadku bylin wybierzmy te gatunki, które można spotkać w naturze nad zbiornikami z wodą stojącą lub płynącymi ciekami wodami. Może to być np. olsza czarna, wierzba biała ogławiana, czeremcha pospolita, wierzba szara, wierzba Iwa, wierzba purpurowa, dereń biały czy kalina koralowa.

Wraz z upływem czasu rośliny w naszym ogrodzie będą się rozrastać. Zabezpieczmy odpowiednią ilość miejsca, by zapewnić im do tego odpowiednie warunki. Pamiętajmy też o tym, by dobrać roślinność do typu ogrodu.

9 łatwych kroków do własnego ogrodu deszczowego:

W tym miejscy podpowiadamy jak w prosty sposób przekuć teorię na praktykę i samodzielnie wykonać „mokry” ogród deszczowy, który przez wiele osób uważany jest za najtrudniejszy do wykonania.

Krok 1 Wyznaczamy optymalną odległość ogrodu od ścian budynków. Wybierając lokalizacje niecki (czyli zagłębienia w gruncie), w której powstanie nasz ogród upewnijmy się, że w pobliżu nie rosną drzewa z rozbudowanym systemem korzeniowym i nie ma urządzeń podziemnej infrastruktury np. kable i rury.

Krok 2 Dno niecki o głębokości 80-90 cm (im większy ogród tym głębsza niecka) przeznaczonej pod ogród na całej powierzchni dokładnie uszczelniamy warstwą z folii PCW (lub innego nieprzepuszczalnego materiału). Układamy ją tak by poszczególne płaty zachodziły na siebie na ok. 20 cm a następnie łączymy je taśmą PCW.

Krok 3 Na tak przygotowanym podłożu układamy 5-cio centymetrową warstwę żwiru a na niej poziomo, pod lekkim kątem rurę drenującą.

Krok 4 Jeden z końców rury drenującej zamykamy przykrywką, a drugi podłączamy bezpośrednio do kanalizacji deszczowej (może być nam potrzebna pomoc hydraulika) – będzie to nasz przelew awaryjny, który umożliwi odprowadzenie nadmiaru wody.

Krok 5 Do rury drenującej montujemy trójnik a następnie pionowo, pod kątem prostym, montujemy tzw. rurę przelewową (powinna wystawać 10 cm nad poziom ziemi w ogrodzie). Jej koniec zamykamy ażurową kratką, by nie wpadały do niej liście i inne zanieczyszczenia.

Krok 6 Układamy warstwy w kolejności: drenażową (żwir), filtracyjną (piasek), wegetacyjną (żyzna ziemia wymieszana z piaskiem).

Krok 7 W warstwie wegetacyjnej sadzimy rośliny.

Krok 8 Na koniec wykładamy ogród kilkoma dużymi i płaskimi kamieniami, oraz wysypujemy drobnym żwirem przestrzenie miedzy nimi, tak by stworzyć warstwę antyerozyjną, która zapobiegnie wymywaniu ziemi.

Gotowe!

Pielęgnacja ogrodu deszczowego

Ogrody deszczowe nie wymagają szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych. Z wyjątkiem okresów długiej suszy świetnie poradzą sobie bez podlewania. Możemy też na dobre zapomnieć o nawożeniu.
Prace w ogrodzie ograniczą się do usuwania obumarłych roślin i uzupełniania nasadzeń. Raz w roku, najlepiej wczesną wiosną, znajdźmy chwilę na skoszenie i przycięcie uschniętych części roślin i ewentualne odmulenie dna do pierwotnie zaprojektowanego poziomu. Odmulania unikniemy regularnie kontrolując stan techniczny elementów przepływowych (rur, drenów) oraz odpływów i dopływów (o ile ogród jest w nie wyposażony). Możemy też na drenażu umieścić włókninę, która utrudni zamulanie.

Układ idealny

Ogród deszczowy to rozwiązanie, które nawet przy ograniczonej powierzchni i dzięki niewielkiemu nakładowi sił oraz środków finansowych pozwoli nam stworzyć estetyczną, korzystną dla środowiska i zdrowia a nawet naszego portfela przestrzeń.